✨Tạp chí Kinh tế Sài Gòn kỳ số 18-2025

KTSG số 18-2025: Xin đừng lỡ hẹn trăm năm!

(KTSG) - Dân tộc Việt Nam đang đứng trước thách thức phải xây dựng một cộng đồng xã hội hiện đại, nơi mỗi cá nhân là một chủ thể có khả năng tư duy độc lập và đóng góp vào sự phát triển chung. Đây có lẽ là bản chất sâu xa của ước vọng “khai minh” hay “kỷ nguyên vươn mình” mà chúng ta cần hướng tới.

Thay đổi để thích ứng với xu hướng thương mại đang thay đổi (mục Ý kiến): Nếu các doanh nghiệp Việt Nam không thể có đột phá về năng suất lao động để qua đó giảm giá thành sản xuất, đồng thời nâng cấp chất lượng sản phẩm, mà vẫn cạnh tranh dựa vào giá nhân công rẻ và hạ phẩm cấp hàng hóa để hạ giá thành thì cơ hội tồn tại và phát triển sẽ trở nên mong manh.

Xin đừng lỡ hẹn trăm năm! (PSG.TS. Nguyễn Đức Lộc): “Kỷ nguyên vươn mình” - Đó là kỷ nguyên mà dân tộc Việt Nam tự tin khẳng định vị thế của mình không chỉ bằng những thành tựu vật chất, mà còn bằng những đóng góp về tư tưởng, về mô hình phát triển và về cách thức giải quyết những vấn đề chung của nhân loại.

Thích ứng với cách làm luật mới (An Nhiên): Trước những thay đổi lớn trong quy trình xây dựng pháp luật hiện nay, doanh nghiệp không thể tiếp tục giữ vai trò thụ động, chờ chính sách được ban hành mới phản ứng. Thay vào đó, cần chủ động tham gia ngay từ đầu vào quá trình làm luật để bảo vệ lợi ích chính đáng và tạo thuận lợi cho hoạt động kinh doanh.

Để nền kinh tế thích ứng với dân số già (Hoàng Hạnh): Với dân số già hóa, chúng ta chỉ có thể thích ứng chứ khó có thể xử lý. Việt Nam còn 15 năm để chuẩn bị cho sự thích ứng với cơ cấu dân số già này, từ đó, biến nghịch cảnh “chưa giàu đã già” trở thành “già và giàu”.

Chính sách thuế quan và bài toán thâm hụt thương mại của Mỹ (Tuệ Nhiên): Về chính sách thuế lần này, giới quan sát cho rằng việc Mỹ áp thuế trên diện quá rộng có thể phản tác dụng…

Quyền miễn trừ của người nộp thuế nhìn từ vụ thuế giá trị gia tăng đối với thư tín dụng (Thái Mạnh Cường): Việc L/C chịu thuế GTGT kể cả với nghiệp vụ thuộc cấp tín dụng phần nào cho thấy việc giải thích và áp dụng luật còn cứng nhắc. Tuy nhiên, sau khi đã phải ngậm ngùi nộp thuế, các NHTM còn phải đối mặt với việc bị xử phạt vi phạm hành chính và nộp tiền chậm nộp thuế.

VN-Index sẽ giao dịch thận trọng trước kỳ nghỉ lễ dài? (Thanh Thủy): Thị trường chứng khoán Việt Nam, trong hai phiên giao dịch đầu tuần này, trước kỳ nghỉ lễ dài nhân dịp 30-4 và 1-5, giao dịch diễn ra trong trạng thái thận trọng với thanh khoản thấp khi nhà đầu tư đề phòng với những biến động của thị trường tài chính thế giới.

Tăng trưởng tín dụng mạnh mẽ, nhiều ngân hàng lãi lớn (Triệu Minh): Đã có non nửa số ngân hàng công bố báo cáo tài chính quí 1-2025 tính đến đầu tuần này (28-4-2025). Hầu hết các ngân hàng tiếp tục ghi nhận lợi nhuận tăng trưởng tích cực, nhưng cũng có một số ngân hàng chứng kiến sự sụt giảm so với cùng kỳ, trong bối cảnh nợ xấu gia tăng gây áp lực lên chi phí trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.

Áp lực tỷ giá xuất hiện trong ngắn hạn (Trịnh Hoàng): Cú sốc thuế quan và dòng thanh khoản dư thừa đang đẩy tỷ giá đô la Mỹ/tiền đồng tăng mạnh trong ngắn hạn. Tuy nhiên, bối cảnh vĩ mô ổn định giúp Việt Nam có đủ công cụ điều tiết, hạn chế rủi ro hệ thống.

Mô hình ngân hàng số là lối ra của các ngân hàng nhỏ và yếu? (Lê Hoài Ân - Võ Nhật Anh): Việc sáp nhập các ngân hàng yếu kém vào các ngân hàng lớn không đơn thuần là một nỗ lực tái cơ cấu hệ thống tài chính, mà còn là bước đi chiến lược nhằm hình thành các ngân hàng số thế hệ mới, giúp nâng cao năng lực công nghệ các ngân hàng nhận chuyển giao, đặc biệt trong bối cảnh xu hướng chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ.

Vị thế đàm phán của nhân lực việt trên thị trường lao động Nhật (Dương Văn Bình  - Trần Hương Giang): Sau hơn 30 năm duy trì mối quan hệ giữa hai nước, vị thế đàm phán của nhân lực Việt Nam trên thị trường lao động Nhật Bản có nhiều thay đổi theo hướng tích cực. Điều đó có nghĩa là cán cân cung - cầu đã thay đổi và vị thế đàm phán của lao động Việt cũng có nhiều cơ hội cải thiện.

Xây dựng trung tâm tài chính quốc tế và hướng giải quyết tranh chấp bằng trọng tài (Đỗ Văn Đại): Việc Việt Nam đang xây dựng trung tâm tài chính quốc tế sẽ thúc đẩy các hoạt động đầu tư phát triển. Việc phát triển các hoạt động này chắc chắn sẽ làm phát sinh tranh chấp…

Trọng tài thương mại khi “kinh tế tư nhân là trụ cột” (Bảo Sơn): Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về Trung tâm tài chính tại Việt Nam đặt mục tiêu biến Việt Nam “trở thành địa điểm tin cậy về giải quyết tranh chấp bằng trọng tài”. Theo giới chuyên gia, đây là một bước tiến mới, rất đáng khích lệ, trong bối cảnh Nhà nước xác định kinh tế tư nhân như là một trụ cột của nền kinh tế.

Chuyện một doanh nhân đưa trà Việt sang Paris (Đỗ Quang Tuấn Hoàng): Trong số hơn 800 loại trà đến từ 36 quốc gia và vùng lãnh thổ có mặt tại Pháp cũng có tên trà của Việt Nam. Bất ngờ hơn nữa, trong đó có hai loại là trà oolong ướp hoa sen và trà xanh ướp hoa sen được thương hiệu Mariage Frères nổi tiếng xếp vào dòng sản phẩm cao cấp nhất, với giá bán hơn 1.000 euro/ký.

Giải thể doanh nghiệp: thủ tục vẫn “tắc” ở cơ quan thuế (Nguyễn Linh Chi): Phần lớn hồ sơ giải thể doanh nghiệp bị ách tắc ở bước làm việc với cơ quan thuế. Không ít doanh nghiệp mất nhiều tháng, thậm chí vài năm chỉ để chờ được xác nhận hoàn tất nghĩa vụ thuế - bước bắt buộc trước khi hoàn tất giải thể.

Không giữ được người bên ta, hãy đẩy người ra xa nhất có thể (Nguyễn Lương Sỹ): Bí mật kinh doanh là một đứa trẻ “lạc lõng” trong đại gia đình sở hữu trí tuệ, bởi các đặc tính khác thường của nó. Nếu đối tượng truyền thống như quyền tác giả, sáng chế, nhãn hiệu… đều đặt vấn đề công khai minh bạch lên hàng đầu, thì điều kiện bảo hộ tối thượng của bí mật kinh doanh tất nhiên phải là giữ bí mật.

AI tạo sinh - cỗ máy lấy công làm lời từ sự sáng tạo của người khác? (Nguyễn Ngô Thành Danh - Nguyễn Thái Hải Lâm): Người Việt thường dùng câu “trăm hay không bằng tay quen” như một cách đề cao vai trò của sự thực hành. Thế nhưng, trong kỷ nguyên mới, người ta không nhất thiết phải “tay quen”, mà có thể sử dụng trí tuệ nhân tạo tạo sinh, hay vẫn được biết là GenAI để tạo ra cho mình một tác phẩm ưng ý.

Lộ trình trưởng thành giúp startup tránh “sa cơ, lỡ vận” (Ricky Hồ): Mới đây, các hiệp hội vốn mạo hiểm ASEAN đã đưa ra “bản đồ trưởng thành” - tiêu chuẩn quản trị chung dành cho các startup ASEAN. Nhưng liệu startup ASEAN có thể tránh được “gót chân Achilles” và vươn mình phát triển trong bối cảnh dòng vốn mạo hiểm, vốn tư nhân ngày càng hiếm hoi…

Sốt đất ảo ăn theo sáp nhập: chiêu trò cũ, chính quyền vẫn chậm chân (TS. Võ Duy Nghi): Nhu cầu về nhà ở cho cán bộ, công chức từ các tỉnh sáp nhập về làm việc tại các trung tâm hành chính mới là có thật. Nhưng nhu cầu mua nhà để chuyển về định cư ở các trung tâm hành chính mới có thể không lớn đủ để tạo ra sốt đất, trừ phi là sốt đất ảo.

Khủng hoảng sức khỏe, khủng hoảng niềm tin (An Nhi): Trăm ngàn lời khuyên của bác sĩ, chuyên gia, cũng không đọ nổi kinh nghiệm rỉ tai bởi một người nào đó đã khỏi bệnh nhờ phương thức bí truyền. Cái căn tính này có lẽ đã tồn tại song hành với xã hội loài người từ hàng ngàn đời nay.

Hãy nhìn sâu hơn vào vết thương cảm xúc (TS.BS. Phạm Minh Triết): Nonsuicidal Self-Injury là hành vi cố ý gây tổn thương trực tiếp đến cơ thể với mục đích điều tiết cảm xúc hoặc xử lý các tình huống xã hội, mà không nhằm mục đích tự sát. Đằng sau mỗi vết cắt không phải là sự nổi loạn mà là nỗi đau không tên, một câu hỏi không lời, hàm ý “có ai thật sự quan tâm không?” và rất cần lời đáp.

Tôi chào đất nước tôi (Trần Thanh Bình): Xin mạn phép nhà thơ Thanh Thảo lấy tựa đề bài thơ nổi tiếng của ông viết năm 1986 để ghi lại vài dòng cảm xúc của riêng mình trong không khí ngày kỷ niệm đất nước thống nhất 50 năm.

Cơ hội bứt phá cho Ấn Độ nhờ căng thẳng Mỹ - Trung Quốc (Ngân Diệp): Căng thẳng thương mại leo thang giữa Mỹ và Trung Quốc đang định hình lại trật tự thương mại toàn cầu. Trong bối cảnh này, Ấn Độ nổi lên như một ứng cử viên sáng giá, được kỳ vọng sẽ tận dụng cơ hội để mở rộng xuất khẩu, thu hút đầu tư sản xuất và tăng trưởng kinh tế.

Trung Quốc tăng tốc hỗ trợ nền kinh tế (Lạc Diệp): Bắc Kinh đang đẩy nhanh các nỗ lực “hà hơi tiếp sức” cho tăng trưởng trong bối cảnh nền kinh tế lớn thứ hai thế giới đang phải đối mặt với thách thức gay go nhất trong nhiều thập kỷ qua từ thuế quan của Mỹ và những khó khăn nội tại.

Đội quân robot trong nhà máy Trung Quốc (Nguyễn Vũ): Vũ khí bí mật của Trung Quốc trong thương chiến là đội quân robot trong các nhà máy được trang bị trí tuệ nhân tạo, sẵn sàng thay công nhân người thật sản xuất suốt ngày đêm, tạo ra một cuộc cách mạng trong sản xuất quy mô lớn.

Mời bạn đọc đón xem!