✨Lược Sử Ngôn Ngữ - Chuyện Kể Về Phát Minh Vĩ Đại Nhất Của Loài Người

Daniel L. Everett cho rằng những ngôn ngữ mà chúng ta đang sử dụng không đơn thuần là sản phẩm của hơn một triệu năm tiến hóa mà còn là thứ vũ khí giúp loài người trở thành “kẻ săn mồi” bậc nhất thống trị hành tinh. Thật vậy, ngôn ngữ là ưu thế vượt trội của con người so với những loài khác. Vậy chúng ta đã sở hữu năng lực này như thế nào?

Tác giả của Lược sử Ngôn ngữ đi tìm đáp án cho câu hỏi trên thông qua nghiên cứu về lịch sử tiến hóa của ngôn ngữ, từ những nỗ lực biểu ý bằng lời nói sớm nhất của con người cho đến gần 7.000 ngôn ngữ hiện diện trên Trái Đất ngày nay. Everett đã lần theo bước chân của hàng chục nghìn thế hệ loài người, lần lượt bóc tách nhiều lý thuyết tồn tại từ lâu trong các lĩnh vực như sinh học, ngôn ngữ học nhằm chứng minh rằng ngôn ngữ không phải bản năng bẩm sinh của giống loài chúng ta – một khám phá khiến thế giới ngôn ngữ học đương đại đảo lộn.

Đan xen giữa nhiều thông tin khoa học là những giai thoại mà tác giả thu thập được trong gần 40 năm nghiên cứu thực địa tại khu vực rừng Amazon với nhiều bộ lạc bản địa. Chính những trải nghiệm đó góp phần tăng sức thuyết phục cho lập luận của Everett. Có thể nói, Lược sử Ngôn ngữ là nguồn thông tin cho chúng ta lời giải về điều ta biết, điều ta muốn biết và cả điều ta có thể sẽ chẳng bao giờ biết về hành trình từ giao tiếp đơn thuần đến ngôn ngữ.

ĐÁNH GIÁ/NHẬN XÉT CHUYÊN GIA

“Daniel Everett vận dụng hài hòa phương pháp lấy tin học thuật bí mật xen kẽ những giai thoại dễ tiếp cận để phỏng đoán cách thức con người phát triển ngôn ngữ viết và nói, truy tìm lý do mà nó trở nên quan trọng đối với sự tồn tại và thống trị của loài người. Như trong các cuốn sách trước của mình, Everett tấn công mạnh mẽ lý thuyết vốn được chấp nhận từ lâu của Noam Chomsky rằng con người khi sinh ra đã có bản năng ngôn ngữ, bao gồm cả các quy tắc cấu trúc bẩm sinh…” — Kirkus Reviews

“Nói về nguồn gốc sinh học và văn hóa của loài người, chẳng có mấy cuốn sách có thể xếp vào hàng kinh điển. Tôi tin rằng Lược sử Ngôn ngữ của Daniel Everett sẽ là một trong số đó.” — Edward O. Wilson, Giáo sư danh dự chuyên nghiên cứu tại Đại học Harvard

“[Một] bản thảo đầy tham vọng… Giọng điệu dễ mến và đặc biệt là những giai thoại hấp dẫn của Everett từ các nghiên cứu thực địa trong rừng mưa vùng Amazon sẽ giúp ích cho những người mới vào nghề. ” — New York Times Book Review

“Lược sử Ngôn ngữ đã giải thích rõ ràng các vấn đề phức tạp cho độc giả nói chung và đóng góp những thông tin độc đáo cho giới học thuật nói riêng chỉ bằng một dung lượng vừa phải… Những lập luận được viện dẫn và những hiểu biết được cung cấp đều vô cùng ấn tượng… Những người quan tâm đến ngôn ngữ sẽ thấy cuốn sách này hữu ích.” — Oliver Kamm, Times

TRÍCH ĐOẠN HAY

2. Làm thế nào loài người có được ngôn ngữ là một câu chuyện đầy ắp những khám phá và phát kiến thú vị, không tài nào kể xiết. Kết luận mà tôi rút ra qua câu chuyện đó có một cây phả hệ rất dài, móc nối những ngành khoa học liên quan đến sự tiến hóa của ngôn ngữ – bao gồm nhân học, ngôn ngữ học, khoa học nhận thức (hay khoa học tri nhận), cổ thần kinh học, khảo cổ học, sinh học, khoa học thần kinh và linh trưởng học. Dù vậy, như mọi nhà khoa học khác, những kiến giải của tôi [về đề tài này] đến từ nền tảng giáo dục, cụ thể là 40 năm nghiên cứu thực địa về ngôn ngữ và văn hóa của Bắc Mĩ, Trung Mĩ và Nam Mĩ, đặc biệt với những người săn bắt hái lượm ở vùng rừng Amazon thuộc Brazil. Như đã trình bày trong chuyên khảo mới nhất về sự giao thoa giữa tâm lí học và văn hóa, Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (Vật chất tối của ý thức: Tiềm thức biểu lộ qua văn hóa), ở đây, tôi phủ định rằng ngôn ngữ là bản năng của bất kì loài nào, hay là (yếu tố) bẩm sinh hoặc di truyền.

3. Dù cách nói chuyện và ngôn ngữ của Homo erectus có thể khác biệt rất lớn với cách nói chuyện và ngôn ngữ con người hiện đại, bản thân ngôn ngữ đó đã là một thứ ngôn ngữ toàn diện. Họ có ngôn ngữ từ khi họ sở hữu những biểu tượng, mà trật tự sắp xếp cũng như ý nghĩa của chúng phần nào được quyết định bởi chính các biểu tượng đó kết hợp với ngữ cảnh.

4. […] bộ não không phải ốc đảo mà là một mạng lưới liên kết. Đầu tiên, não liên kết với thân thể, kết nối với các cơ quan khác cả về mặt tiến hóa lẫn sinh lý. Nhưng có một điều quan trọng không kém là bộ não cũng kết nối với những bộ não khác. Như triết gia Andy Clark từng tuyên bố nhiều năm trước, văn hóa làm não chúng ta “lớn lên”. Mỗi bộ não là một mắt xích kết nối với những bộ não khác trong biển cả văn hóa. Quan điểm này đáng được nhấn mạnh. Trên thực tế, chúng ta không thể thấu hiểu vai trò của bộ não đối với ngôn ngữ và sự tiến hóa nếu không có ý niệm đó. Đây là lí do chúng ta phải vô cùng cẩn trọng trước quan điểm phổ biến nhưng dễ gây nhầm lẫn rằng bộ não là một cỗ máy tính, một sản phẩm nhân tạo hoàn toàn khác một cơ quan [trong cơ thể người]. Thật vậy, máy vi tính không hề có văn hóa.

5. […] quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỷ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. […] Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không?

6. Giao tiếp là nỗ lực của toàn bộ thực thể, cho nên những cử chỉ, ngữ điệu, hai lá phổi, miệng, lưỡi, đôi bàn tay, chuyển động cơ thể và thậm chí cả lông mày đều được sắp đặt phục vụ việc sử dụng ngôn ngữ, như trong phần lớn hoạt động giao tiếp ở động vật khác. Những thành tố khác nhau của nỗ lực giao tiếp bằng ngôn ngữ chia biểu tượng ra thành những phần nhỏ hơn, và những phần nhỏ này lại được sử dụng để tạo nên những đơn vị lớn hơn. Âm tố, từ ngữ, câu cú, sự thêm thắt ngữ pháp và tông giọng đều đến từ sự ra đời của những biểu tượng đầu tiên, và phát minh này được cải tiến, lan truyền qua thời gian nhờ sự tham gia của toàn xã hội, giống như mọi phát minh khác.

7. Lỗ hổng chính của việc phủ nhận nhận thức ở động vật chính là khi làm vậy, về cơ bản, chúng ta phủ nhận cả việc tổ tiên của mình có nhận thức trước khi họ có ngôn ngữ. Trạng thái tiền ngôn ngữ là cơ sở nhận thức để hình thành nên ngôn ngữ.

8. Tôn ti cần thiết đối với chi Homo nếu xét nó như một phương thức để tìm hiểu và cấu thành những mối quan hệ xã hội, hoặc để phân chia công việc, thậm chí ngay cả trong việc xây dựng ngôn ngữ. […] Nhưng trong khía cạnh ngôn ngữ, tôn ti chỉ cần thiết trong mối tương quan trực tiếp với mức độ phức tạp về nội dung giao tiếp – cái được con người nói đến – khi dòng chảy thông tin trở nên nhanh và phức tạp hơn. Đúng như [Herbert] Simon dự đoán, hoạt động giao tiếp cần sử dụng nhiều thông tin – đặc biệt là khi diễn ra với tốc độ cao trong ngôn ngữ loài người – sẽ được hỗ trợ thông qua những cấu trúc thông tin xác định.

9. Cộng đồng erectus không giống cộng đồng sapiens ở nhiều điểm. Tuy vậy, họ vẫn là những nhóm người biết thảo luận, trao đổi, tranh luận và phản đối, những hoạt động diễn ra theo bước chân rong ruổi khắp thế giới của họ, và họ đã trao truyền lại cho chúng ta phát minh của mình – ngôn ngữ. Mỗi một con người đều đang sử dụng ngữ pháp và tham gia vào xã hội bằng công sức, các khám phá và trí tuệ của Homo erectus. Sự chọn lọc tự nhiên đã giữ lại những gì được xem là hiệu quả nhất cho sự tồn tại của loài người, và cải tiến giống loài thành loài người ngày nay trong Thời đại Cách tân, Kỷ nguyên Văn hóa, trong Vương quốc của Lời nói.

10. Văn hóa là thứ trừu tượng vì không thể chạm vào, nhìn thấy hay ngửi được – nó không thể được quan sát trực tiếp. Tuy nhiên, những sản phẩm của văn hóa, như nghệ thuật, thư viện, vai trò chính trị, đồ ăn, văn học, khoa học, tôn giáo, phong cách, kiến trúc, tính nhân văn, thì lại không hề trừu tượng, có thể nhìn thấy và rất rõ ràng. Văn hóa là một động lực năng động chỉ có thể tìm thấy ở những cá nhân thuộc về xã hội. Mọi thành viên trong xã hội đều cùng chia sẻ văn hóa, khi họ đồng thuận về những giá trị và trình tự ưu tiên của mọi giá trị mà mình sở hữu. Các thành viên trong cộng đồng văn hóa, đến lượt mình, chia sẻ tri thức và các vai trò xã hội. Người ta quan sát cách các giá trị và tri thức được áp dụng, hoặc các kì vọng đến từ những vai trò xã hội trên thực tế, thông qua những thành viên khác trong xã hội. Điều này chính là biểu hiện hữu hình của văn hóa.

11. Ngôn ngữ mang tính toàn thể và đa thức. Bất kể ngữ pháp của nó như thế nào, ngôn ngữ cũng vẫn tham gia vào toàn bộ các khía cạnh đời sống của một con người – trí tuệ, cảm xúc, đôi tay, cái miệng, cái lưỡi, bộ não. Ngôn ngữ đòi hỏi được tiếp cận với những thông tin văn hóa, những tri thức ngầm ẩn, vì tất cả các hoạt động mà chúng ta thực hiện như tạo ra các âm thanh, cử chỉ, độ cao, biểu cảm khuôn mặt, chuyển động cơ thể và các tư thế đều là những khía cạnh khác nhau liên quan đến ngôn ngữ.

12. Không thể tồn tại ngôn ngữ mà không có cử chỉ. Phần lớn cử chỉ được sử dụng một cách vô thức và để làm được điều đó, người ta phải vận dụng các tri thức ngầm ẩn. Cử chỉ được định hình nhờ nhu cầu của ngôn ngữ mà chúng góp phần mở rộng, và nhờ nền văn hóa mà từ đó chúng được sinh ra.

13. Nguồn gốc và thành phần cấu tạo nên các biểu tượng mà chúng ta bàn luận cho thấy một thực tế rằng, giống như những chức năng thuộc về sinh học, ngôn ngữ của loài người không hề đơn giản. Ngôn ngữ nảy sinh từ sự tương tác với các nghĩa (ngữ nghĩa học), điều kiện cần để chúng sử dụng (ngữ dụng học), thuộc tính vật lí của các âm chứa ý nghĩa đó (ngữ âm học), ngữ pháp, âm vị học (cấu trúc âm), hình thái học (cách ngôn ngữ tạo ra từ, ví dụ như thêm tiền tố, phụ tố, hoặc không thêm gì cả) và sự tổ chức các tầng ý nghĩa cũng như hội thoại. Nhưng sau tất cả, vẫn còn tồn tại một điều bí ẩn gì đó. Ngôn ngữ, với tư cách là một tổng thể, vẫn lớn hơn sự tổng hòa tất cả thành phần của nó. Khi nghe tiếng mẹ đẻ, chúng ta không nghe riêng ngữ pháp hay ngữ âm, cũng không nghe riêng ngữ nghĩa, nhưng chúng ta vẫn nghe và ngay lập tức hiểu điều đang được nói – coi đó như một tổng thể, từng chi tiết và mối liên kết tất cả các chi tiết với nhau, trong một đoạn hội thoại hay một câu chuyện.

14. Trong quá trình khảo sát những dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, ông đã có một trong số các khám phá quan trọng nhất lịch sử. Ông tái phát hiện một sự thật mà hơn 100 năm trước đã được một người Đức tên là Andreas Jaeger lần đầu chú ý vào năm 1686, và được nhà truyền giáo Dòng Tên người Pháp ở Ấn Độ Gaston-Laurent Coeurdoux để mắt đến lần nữa vào năm 1767. Mặc dù công trình của Jaeger và Coeurdoux hầu như đã bị lãng quên, quan sát độc lập của Jones trên cùng một sự việc đã đưa đến một trong những phát hiện quan trọng nhất trong nghiên cứu về hoạt động giao tiếp của con người qua nhiều thế kỉ. Kiến giải của ông cho rằng tiếng Phạn, Hi Lạp, Latin, Gothic (gần với ngôn ngữ Đức) và Celtic đều có chung nguồn gốc. Chúng là những ngôn ngữ chị em. Ngôn ngữ mẹ – cũng là mẹ của những ngôn ngữ họ hàng đang chờ được tìm thấy, hay nói cách khác là đang chờ được gia nhập vào cây ngữ hệ – có tên là ngôn ngữ Tiền-Ấn-Âu. Jones, Jaeger và Coeurdoux đã mở đường cho con đường nghiên cứu về nguồn gốc ngôn ngữ một cách nghiêm túc. Gần 100 năm sau đó, gần Weimar, Đức, người ta đã phát triển một công cụ quan trọng khác để phục vụ cho việc nghiên cứu nguồn gốc ngôn ngữ. Vào năm 1850, nhà ngữ văn học 29 tuổi người Đức, August Schleicher, đã xuất bản một cuốn sách với tuyên bố rằng, ngôn ngữ của loài người nên được nghiên cứu như những sinh thể, xếp ngang hàng với những cơ thể sinh học, được liên hệ với các giống, loài và phân loài – tương tự cách chúng ta hiểu mối tương quan giữa tất cả các loài thực vật và động vật hiện nay. Schleicher đã trình bày một cách tối ưu những mối liên hệ trong quá trình tiến hóa của các ngôn ngữ qua “sơ đồ hình cây”. Với công việc này, ông không chỉ đóng góp một phần to lớn cho lịch sử và tiến trình tiến hóa của ngôn ngữ, mà còn giới thiệu một khái niệm về “nguồn gốc tự nhiên” – vào thời điểm chín năm trước khi Darwin xuất bản cuốn sách Origin of Species (Nguồn gốc của các loài).

Công trình của Schleicher và Jones truyền cảm hứng cho nhiều người suy nghĩ một cách sâu sắc về mối liên hệ giữa các ngôn ngữ. Rõ ràng là bằng cách sử dụng phương pháp xây dựng các cây ngôn ngữ vốn bắt đầu phát triển từ Ấn Độ, Đức, Pháp, Anh hay những nơi khác, chúng ta có thể tìm về thời điểm và nơi chốn mà các ngôn ngữ cụ thể ra đời. Rồi chúng ta cũng khám phá ra rằng hệ ngôn ngữ Ấn-Âu chính là ngôn ngữ mẹ của phần lớn các ngôn ngữ châu Âu hiện nay, và đồng thời cũng là ngôn ngữ mẹ của cả những ngôn ngữ không thuộc châu Âu như tiếng Ba Tư, tiếng Hindu và nhiều ngôn ngữ khác. Câu hỏi đi kèm là liệu chúng ta có thể phát hiện ra ngôn ngữ mẹ của ngôn ngữ Ấn-Âu hay không? Hiện nay, chúng ta biết rằng ngôn ngữ Ấn-Âu đã bắt đầu phân nhánh thành các ngôn ngữ châu Âu hiện đại từ 6.000 năm về trước. Liệu chúng ta có thể đi xa hơn? 10.000 năm? 100.000 năm? Liệu chúng ta có thể thực sự sử dụng những phương pháp của ngôn ngữ lịch sử và ngôn ngữ so sánh để phục nguyên ngôn ngữ đầu tiên hay không?

Hầu hết các nhà ngôn ngữ học đương thời đưa ra đáp án chắc nịch là “Không thể”. Các phương pháp được chú ý đến qua công trình của Jones dường như có thể công phá bức tường 6.000 năm. Để đi xa hơn, chúng ta sẽ cần đến nhiều phương pháp của các lĩnh vực khác, chẳng hạn cổ sinh vật học, khảo cổ học và sinh học – và chúng ta cần đến thứ mà có lẽ nằm ngoài khả năng, những mẫu ngôn ngữ được bảo tồn.

15. Trên thực tế, các nhà ngôn ngữ học đã nhận ra rằng sự biến đổi trong các ngôn ngữ hiện đại là kết quả của sự chọn lọc hiệu quả mang tính tự nhiên của ngôn ngữ qua thời gian. Theo thời gian, ngôn ngữ nào cũng biến đổi. Chúng biến đổi vì sự chia tách địa lí (hãy nghĩ đến sự “biến đổi di truyền”), hay vì những ưu tiên khác nhau của thời đại, kinh tế, chủng tộc… Những nhân tố này, dưới hình thức này hay hình thức khác, cũng đều cho thấy ngôn ngữ của Homo erectus đã bắt đầu biến đổi khi có những cộng đồng mới hình thành. Nhiều nhà ngôn ngữ học lịch sử khái quát hiện tượng này thành một nhận định: “Bạn nói giống như những người đang nói cùng bạn.” Một khi bạn ngưng nói chuyện với một nhóm người nào đó, điều đó cũng có nghĩa là bạn sẽ ngưng nói giống họ. Hay ít nhất là nhóm của bạn cũng sẽ ngưng nói giống bạn. Đây là lí do vì sao mỗi lần tìm đến một con sông lớn hay một rặng núi ở châu Âu, chúng ta dường như tìm thấy những ngôn ngữ khác biệt ở mỗi bờ mà trước kia chúng từng chỉ là một ngôn ngữ.

16. Vấn đề là ngôn ngữ loài người không phải là một chuỗi mã vi tính. Con người không hình thành ngữ pháp trước rồi tìm ra ý nghĩa của nó trong một nền văn hóa cụ thể. Văn hóa, ngữ pháp và ý nghĩa, mỗi thứ lại phản chiếu và chịu ảnh hưởng bởi thứ kia trong ngôn ngữ loài người. Ngôn ngữ và tâm lí cùng hòa quyện sâu trong mạch nguồn văn hóa. Chúng ta sẽ không thể hiểu bất cứ tạo tác nào trong ngôn ngữ và xã hội loài người nếu tách rời chúng khỏi những công cụ diễn dịch văn hóa. Việc hiểu bản chất và vai trò của văn hóa trong tập tính, ngôn ngữ và tư duy loài người là thiết yếu để hiểu sự tiến hóa của ngôn ngữ loài người.

CÂU QUOTE HAY

1. Khả năng tư duy phức tạp phải là điều kiện tiên quyết để sử dụng được những cấu trúc cú pháp phức tạp…
2. Ngữ pháp là việc sử dụng các biểu tượng cùng nhau. Cú pháp là sự sắp xếp những biểu tượng đó khi chúng được sử dụng cùng nhau.
3. Mọi hành vi của con người, bao gồm cả ngôn ngữ, đều là cách chúng ta biểu hiện ra bên ngoài những ý định, những điều mà ý thức được hướng tới. Ngôn ngữ là công cụ tốt nhất để truyền đạt những ý định đó.
4. Máy tính không phải là những công cụ tiên phong trong thời đại thông tin mà chính là ngôn ngữ. Thời đại thông tin đã bắt đầu từ hai triệu năm trước. Homo sapiens chỉ giúp nó trở nên sôi động hơn chút mà thôi.
5. Ngôn ngữ không phải một thực thể tĩnh, chỉ tuân thủ các quy tắc ngữ pháp cứng nhắc liên quan tới hình thức và ngữ nghĩa, mà nó là một thực thể động, vận dụng độ cao, cử chỉ, lời nói và ngữ pháp cùng nhau một cách sáng tạo để tạo nên hiệu quả giao tiếp bằng lời.
6. Bởi vì ngôn ngữ là một tạo tác văn hóa, chúng ta buộc phải hiểu văn hóa để hiểu ngôn ngữ

VỀ TÁC GIẢ

DANIEL L. EVERETT

(Sinh năm 1951)

Daniel Leonard Everett là một nhà nhân loại học, ngôn ngữ học người Mỹ, đồng thời là tác giả của rất nhiều bài viết và cuốn sách nổi tiếng.

Everett đã dành hơn 30 năm sinh sống và làm việc trong rừng rậm Amazon thuộc Brazil cùng hơn mười nhóm bộ lạc khác nhau. Ông được biết đến nhiều nhất qua công trình nghiên cứu về người Pirahã, một tộc người sống tại lưu vực sông Amazon, và ngôn ngữ của họ.

Everett hiện là Giáo sư Khoa học Nhận thức được ủy thác tại Đại học Bentley, Massachusetts.

Tác phẩm tiêu biểu:

• Don't Sleep, There Are Snakes: Life and Language in the Amazonian Jungle (2008)

• Language: The Cultural Tool (2012)

• Dark Matter of the Mind: The Culturally Articulated Unconscious (2016)

• How Language Began: The Story of Humanity's Greatest Invention (2017)

TAM QUỐC DI SỰ -

Được ra đời vào khoảng thế kỷ XIII, giai đoạn Cao Ly bị quân Mông Cổ xâm lược và phải chịu khuất phục sau hơn 30 năm trường kỳ kháng chiến, Tam quốc di sự

Timeline – Lược Sử Trực Quan Về Khoa Học & Công Nghệ (Peter Goes)

Timeline – Lược sử trực quan về khoa học & công nghệ tiếp tục hành trình qua thời gian, nhưng tập trung vào những phát minh và khám phá khoa học quan trọng. Cuốn sách

CON ĐƯỜNG THỦY VÀO TRUNG HOA (Chuyến đi tìm thượng nguồn sông Mekong 1866-1873) - Milton Osborne - Lý Thế Dân - (bìa mềm)

CON ĐƯỜNG THỦY VÀO TRUNG HOA Chuyến đi tìm thượng nguồn sông Mekong 1866-1873 Tác giả: Milton Osborne Người dịch: Lý Thế Dân --------- Cuối thế kỷ 19, sau khi thiết lập chế độ bảo

PETER ĐẠI ĐẾ - SỰ TRỖI DẬY CỦA ĐẾ QUỐC NGA

THÔNG TIN TÁC GIẢ: Robert K. Massie là một tác giả, nhà Sử học người Mỹ nổi tiếng, đặc biệt được biết đến các tác phẩm lịch sử về các nhân vật Hoàng gia Nga.

SỬ BỊA - 101 Điều Chưa Từng Xảy Ra Trong Lịch Sử - Jo Hedwig Teeuwisse - Tinh Nguyệt Tâm dịch - Thái Hà

Lịch sử là một bộ phận không thể tách rời khỏi đời sống của chúng ta. Hiện nay, với sự bùng nổ của mạng xã hội, không khó để chúng ta bắt gặp trên X

Súng, Vi Trùng Và Thép

Súng, Vi Trùng Và Thép (Tái bản) ------------ “Súng, vi trùng và thép: Định mệnh của các xã hội loài người” là cuốn sách khoa học phổ thông thứ hai và nổi tiếng nhất của

Một Nghiên Cứu Về Giác Tính Con Người

David Hume sinh năm 1711 tại thành phố Edinburgh của Scotland trong một gia đình quý tộc, giàu có. Ông là triết gia lớn, nhà sử học và là nhân vật vĩ đại của chủ

Lịch Sử Đô Thị Hiện Đại (QV)

Đây là cuốn sách nhập môn đầy đủ nhất về lĩnh vực lịch sử đô thị trong kỷ nguyên hiện đại, với dấu ấn rõ nét định hình qua thế kỷ XIX và XX. Cuốn

HÀN QUỐC QUỐC GIA GÂY SỮNG SỜ - Daniel Tudor – Nhã Nam – bìa mềm

"Sáu mươi năm trước, Hàn Quốc là một vùng kinh tế hoang tàn. Ngày nay, nó không chỉ là nền kinh tế đứng thứ 11 trên toàn thế giới, mà còn là một nền dân

Sapiens Lược Sử Loài Người

Sapiens Lược Sử Loài Người (Tái Bản) ------------ Sapiens là một câu chuyện lịch sử lớn về nền văn minh nhân loại – cách chúng ta phát triển từ xã hội săn bắt hái lượm

Quyền Lực Biển

​ QUYỀN LỰC BIỂN: LỊCH SỬ VÀ ĐỊA - CHÍNH TRỊ CỦA CÁC ĐẠI DƯƠNG TRÊN THẾ GIỚI Quyền lực biển thực sự là một tác phẩm nổi bật dành cho những độc giả muốn

Bộ Sách Lịch Sử Và Văn Hóa Bắc Âu: Đi Tìm Sisu + Nơi Rìa Thế Giới + Những Người Gần Như Hoàn Hảo - Bản Quyền

1. Đi Tìm Sisu: Công ty phát hành: Omega Plus Tác giả: Katja Pantzar Số trang: 244 Kích thước: 16x24 cm Hình thức: Bìa mềm NXB: Dân Trí Năm XB: 2023 Sisu – hình thức

Lawrence Xứ Ả-Rập: Chiến Tranh, Thủ Đoạn, Sự Điên Rồ Của Đế Quốc Và Qúa Trình Hình Thành Trung Đông Hiện Đại

Lawrence Xứ Ả-Rập: Chiến Tranh, Thủ Đoạn, Sự Điên Rồ Của Đế Quốc Và Qúa Trình Hình Thành Trung Đông Hiện Đại ------------ Lawrence Xứ Ả-Rập: Chiến Tranh, Thủ Đoạn, Sự Điên Rồ Của Đế

Lược Sử Phát Triển Dân Quyền Nhật Bản_AL

Lược Sử Phát Triển Dân Quyền Nhật Bản Bản dịch tiếng Việt cuốn Lược Sử Phát Triển Dân Quyền Nhật Bản dựa theo bản tiếng Nhật do Uehara Etsujirō biên soạn, Seikyusha xuất bản tại

LỊCH SỬ TRANH ĐOẠT TÀI NGUYÊN THẾ GIỚI - Hikaru Hiranuma - Ngọc Chân dịch - (bìa mềm)

Tài nguyên là tất cả các dạng vật chất, tri thức, thông tin được con người sử dụng để tạo ra của cải vật chất hoặc tạo ra giá trị sử dụng mới cho con

Homo Deus - Lược Sử Tương Lai

Homo Deus - Lược Sử Tương Lai Homo sapiens có phải là một dạng sống siêu đẳng, hay chỉ là một tay đầu gấu địa phương? Làm thế nào con người lại tin rằng họ

Những Cuốn Sách Thay Đổi Lịch Sử

Những Cuốn Sách Thay Đổi Lịch Sử Những cuốn sách thay đổi lịch sử là một cẩm nang đẹp đẽ và mê hoặc về hơn 80 tác phẩm nổi tiếng, quý hiếm và quan trọng

Trạm Đọc | Lịch Sử Do Thái

Lịch sử Do Thái của Paul J bắt đầu bằng những sự kiện được viết trong Kinh Thánh và kết thúc khi thành lập Nhà nước Israel. Cuốn sách không chỉ giới thiệu về lịch

Đông Dương - Một Nền Thuộc Địa Nhập Nhằng Giai Đoạn 1858 - 1954 - Pierre Brocheux, Daniel Hémery - Phạm Văn Tuân dịch (bìa mềm)

Đông Dương - Một Nền Thuộc Địa Nhập Nhằng Giai Đoạn 1858 – 1954 cuốn sách này đề cập đến những nhập nhằng trong xung đột và trong tiếp xúc giữa thực dân và dân

Võ Nguyên Giáp - Hào Khí Trăm Năm - Bản Quyền

VÕ NGUYÊN GIÁP - HÀO KHÍ TRĂM NĂM Tác giả: Trần Thái Bình Khổ sách: 15.5x23 cm Số trang: 468 Giá bán: 200,000 VNĐ ISBN: 978-604-1-19072-6 In lần thứ 9 năm 2021 Giới thiệu tóm

VĂN MINH LỄ NGHI CỔ ĐẠI TRUNG QUỐC - Bành Lâm - NXB Đại học Quốc gia Hà Nội

Cuốn Văn minh lễ nghi cổ đại Trung Quốc của học giả Bành Lâm là một công trình nghiên cứu công phu và sâu sắc, mở ra cánh cửa khám phá vào một trong những

Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần 7: Thời Đại Lý Trí Khởi Đầu - Will Durant (trọn bộ 3 tập) - Sách IRED Books

LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI THE STORY OF CIVILIZATION Phần VII: Thời đại lý trí khởi đầu | The Age of Reason Begins Ông Bà Will và Ariel Durant là đồng tác giả Phần

LƯỢC SỬ THẾ GIỚI TRÊN LƯNG CỪU – Sally Coulthard - Nguyễn Thế Hiền dịch - Bách Việt

Nhắc đến cừu, người lãng mạn sẽ liên tưởng tới những chàng mục đồng cô đơn vừa trông nom đàn cừu vừa ngẩng đầu lên để ngắm bầu trời đêm đầy sao trong một ngày

Nếp Cũ - Cầm - Kỳ - Thi - Họa - Bản Quyền

Tác giả: Toan Ánh Khổ sách: 15,5x23cm Số trang: 446 Giá bán: 225,000 VNĐ ISBN: 978-604-1-23838-1 In lần thứ 1 năm 2023 NXB: NXB Trẻ NPH: NXB Trẻ Giới thiệu tóm tắt tác phẩm: Bộ

Bốn Thành Phố Biến Mất - Lịch Sử Bí Ẩn Về Kỉ Nguyên Đô Thị

Bốn Thành Phố Biến Mất - Lịch Sử Bí Ẩn Về Kỉ Nguyên Đô Thị Trong cuốn Bốn thành phố biến mất - Lịch sử bí ẩn về kỉ nguyên đô thị, nhà báo nổi

Lược Sử Phát Triển Dân Quyền Nhật Bản - Uehara Etsujiro - Nguyễn Mạnh Sơn dịch - (bìa mềm)

Bản dịch tiếng Việt cuốn “Lược sử phát triển dân quyền Nhật Bản” dựa theo bản tiếng Nhật do Uehara Etsujirō biên soạn, Seikyusha xuất bản tại Tokyo năm 1916. Uehara Etsujirō (1877 - 1962)

Sách - Tam Quốc lầy lội diễn nghĩa (Tập 2) (Trần Lỗi & cộng sự) (Nhã Nam Official)

Tác giả: TRẦN LỖI Dịch giả: NHƯỢNG LÊ Nhà xuất bản: Hội Nhà Văn Kích thước: 14x20.5cm Số trang: 332 Ngày phát hành: 2024 TẬP HAI CỦA BỘ TRUYỆN HÀI ẤN TƯỢNG "TAM QUỐC LẦY

Những Món Quà Của Người Da Đỏ

Jack Weatherford là tác giả của nhiều cuốn sách Lịch sử bán chạy. Không những vậy, ông còn là chuyên gia về các dân tộc bộ lạc. Đồng thời là giáo sư ngành Nhân học

Lịch sử thế giới qua truyện tranh

Hơn 400 trang sách là 60 câu chuyện kể về 15.000 năm lịch sử được chia thành từng thời kỳ lớn: Tiền sử, Cổ đại, Trung đại, Phục hưng, Hiện đại, thế kỷ 19, và

Trái Đất Chuyển Mình

“Trái đất chuyển mình: Một lịch sử chưa kể về nhân loại” góp phần khỏa lấp một khoảng trống lớn trong não trạng của nhân loại khi chúng ta tư duy về quá khứ. -

Trạm Đọc | Tủ Sách Đời Người : Khuyến Học

Tủ Sách Đời Người - Khuyến Học (Fukuzawa Yukichi) Đây là một trong những tác phẩm có ảnh hưởng sâu rộng nhất với người dân Nhật Bản. Trong cuốn sách này, Fukuzawa Yukichi đề cập

CUỘC CHIẾN XỨ GALLIA - Nghệ Thuật Chiến Tranh Và Ngoại Giao Của Julius Ceasar - Julius Ceasar (bìa mềm)

CUỘC CHIẾN XỨ GALLIA - Nghệ Thuật Chiến Tranh Và Ngoại Giao Của Julius Ceasar - Julius Ceasar (bìa mềm) - Giá bìa: 240.000đ Julius Caesar, một trong những nhân vật lịch sử vĩ đại

Lịch Sử Văn Minh Thế Giới - Phần X: Rousseau và Cách Mạng (Bộ 6 Tập)

Lịch Sử Văn Minh Thế Giới - Phần X: Rousseau và Cách Mạng (Bộ 6 Tập) “LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI / THE STORY OF CIVILIZATION” của sử gia Will & Ariel Durant là

Lịch Sử Văn Minh Thế Giới Phần 2: Đời Sống Hy Lạp - Will Durant (trọn bộ 3 tập) - Sách IRED Books

Tác phẩm: Bộ sách “LỊCH SỬ VĂN MINH THẾ GIỚI - THE STORY OF CIVILIZATION” | Phần II: Đời Sống Hy Lạp | The Life of Greece Tác giả: Will Durant Biên dịch: Phan Thanh

Sách - Kiến thức căn bản cần biết - Theo dòng lịch sử nghệ thuật

Tác giả: Gérard Denizeau Dịch giả: May^Sao Nhà xuất bản: Thế Giới Số trang: 319 Kích thước: 19,5x23,5cm Ngày phát hành: 03-01-2020 Bạn có biết 10 kiệt tác tĩnh vật, 10 tác phẩm điêu khắc,

Sách - Minh Trị Duy Tân - 150 năm nhìn lại

Cuốn sách này sẽ nhìn nhận lại Minh Trị Duy tân từ góc độ của Việt Nam, qua đó phát huy những bài học thu được vào công cuộc cải cách hiện tại rất mang

Thế Chiến Thứ Hai - Toàn Diện Về Cuộc Xung Đột Tồi Tệ Nhất Lịch Sử Nhân Loại (Tặng Kèm Bản Đồ)

Thế Chiến Thứ Hai Thế kỷ XX nhân loại trải qua một cuộc chiến thảm khốc mà đến nay vết thương của nó vẫn còn hằn sâu trong tâm thức của nhiều quốc gia, dân

Luận Về Chiến Tranh

Luận Về Chiến Tranh "Luận Về Chiến Tranh" (Dell’arte della guerra) là tác phẩm quân sự nổi bật và hệ thống nhất của Niccolò Machiavelli, nhà triết học chính trị lỗi lạc thời Phục hưng

Xiêm La Quốc Lộ Trình Tập Lục

Một tài liệu lịch sử giao thông mang tính khu vực được xem như tuyến đường ngoại giao hợp thức. Việc tìm hiểu diễn biến địa danh vùng Tây Nam bộ trong lịch sử qua

Đời Sợi - Dệt Hình Hài Thế Giới (HH)

Đời Sợi - Dệt Hình Hài Thế Giới I. Giới Thiệu Sách Mô tả sản phẩm Đời Sợi - Dệt Hình Hài Thế Giới Cuốn sách chứa đựng 13 câu chuyện khác nhau giúp minh

Lịch Sử Thế Giới - Nguyễn Hiến Lê

Lịch sử thế giới hay còn gọi là lịch sử loài người, bắt đầu từ thời đại đồ đá cũ đến nay trong quá trình tiến hóa loài người. Đó là một hành trình lịch

Sách - Thể Thao Cổ Đại - Lược Sử Thể Thao Và Thi Đấu - Kim Đồng

GIỚI THIỆU SÁCH: Từ các cuộc đua thuyền ở Ai Cập cổ đại đến sự ra đời của Thế vận hội, trong cuốn sách này đầy ắp thông tin và minh họa tuyệt đẹp này,

Sapiens Lược Sử Loài Người (Tái Bản)

Sapiens Lược Sử Loài Người (Tái Bản) ------------ SAPIENS - LƯỢC SỬ LOÀI NGƯỜI Cuốn sách Sapiens - Lược sử loài người dành cho: - Những người muốn hiểu về lịch sử tiến hóa và

(Sách đoạt giải quốc gia 2024, bìa cứng áo ôm, phụ lục in màu) PHI CHÂU THỊNH VƯỢNG: Lịch sử 5.000 năm của sự giàu có, tham vọng và nỗ lực - Martin Meredith - Omega Plus

PHI CHÂU THỊNH VƯỢNG – LỊCH SỬ 5000 NĂM CỦA SỰ GIÀU CÓ, THAM VỌNG VÀ NỖ LỰC Cuốn sách là bức tranh toàn cảnh 5.000 năm lịch sử của lục địa châu Phi rộng

Những Ngày Cuối Cùng Của Hitler

Những Ngày Cuối Cùng Của Hitler Những Ngày Cuối Cùng Của Hitler là một công trình điều tra sắc bén, tỉ mỉ và đầy tính học thuật, đưa người đọc bước vào những ngày tháng

Combo Sách Yuval Noah Harari: Sapiens + Nexus + Homo Deus + 21 Bài Học Thế Kỷ 21

1. Sapiens: Lược Sử Loài Người Sapiens, đưa chúng ta vào một chuyến đi kinh ngạc qua toàn bộ lịch sử loài người, từ những gốc rễ tiến hóa của nó đến thời đại của

Sách - Suleiman vĩ đại (Triều đại hoàng kim của đế quốc Ottoman) - Bách việt

1. THÔNG TIN SÁCH Tên sách: SULEIMAN VĨ ĐẠI – TRIỀU ĐẠI HOÀNG KIM CỦA ĐẾ QUỐC OTTOMAN Thể loại: Sách Lịch sử Dịch giả: Lương Huỳnh Trọng Nghĩa Khổ sách: 16x 24cm Số trang:

Lawrence Xứ Ả-Rập - Tác giả Scott Anderson

Lawrence Xứ Ả-Rập: Chiến Tranh, Thủ Đoạn, Sự Điên Rồ Của Đế Quốc Và Qúa Trình Hình Thành Trung Đông Hiện Đại ------------ Lawrence Xứ Ả-Rập: Chiến Tranh, Thủ Đoạn, Sự Điên Rồ Của Đế

Sách - Lược sử Hoa Kỳ (Nhã Nam HCM)

Người Dịch Hoàng Đức Long Kích Thước 24 x 15.5 cm Lược Sử Hoa Kỳ Hoa Kỳ đã ra đời và trở nên hùng mạnh thê nào? Lược sử Hoa Kỳ kể cho bạn nghe

(Tái bản 2023) BÍ ẨN CỦA VỐN vì sao chủ nghĩa tư bản thành công ở phương Tây và thất bại ở mọi nơi khác – Hernando De Soto – Nguyễn Quang A dịch - NXB CTQG Sự Thật

Đây là một tác phẩm nổi tiếng vì giá trị khoa học to lớn cũng như mục đích thực tiễn cao cả của nó. Nhiệm vụ chủ yếu của cuốn sách là giải thích tại

LỊCH SỬ SÁCH – James Raven – Hoàng Lan dịch – Thái Hà Books - NXB Thế Giới

Có lẽ chúng ta nghĩ mình biết một cuốn sách nghĩa là như thế nào. Nó có chữ, bìa và gáy. Nó cũng có thể chứa hình ảnh. Nếu là một tác phẩm tham khảo,

Du hành vào lịch sử thế giới - Cách mạng Pháp – Chúng ta là chủ nhân nước Pháp

Người dân nước Pháp bất mãn với xã hội bất bình đẳng đã thực hiện cuộc cách mạng lật độ chế độ quân chủ. Họ buộc nhà vua phải thoái vị và cùng nhau xây

Lịch Sử Thượng Đế - Hành Trình 4000 Năm Do Thái Giáo, Ki-tô Giáo và Hồi Giáo

Lịch Sử Thượng Đế - Hành Trình 4000 Năm Do Thái Giáo, Ki-tô Giáo và Hồi Giáo Karen Armstrong là một tác giả người Anh, chủ nhân của 12 cuốn sách về tôn giáo đối

Trạm Đọc | Lịch Sử Thượng Đế - Hành Trình 4000 Năm Do Thái Giáo, Ki-tô Giáo và Hồi Giáo

Karen Armstrong là một tác giả người Anh, chủ nhân của 12 cuốn sách về tôn giáo đối chiếu, và là chuyên gia về đức tin trên thế giới, trào lưu tôn giáo chính thống

Sách - Tam Quốc Sử Ký - Tập 2 - Kim Phú Thức - NXB Phụ Nữ

Sách - Tam Quốc Sử Ký - Tập 2 "Tam Quốc sử ký là sách lịch sử thể ký truyện viết về ba vương triều Tân La, Cao Cú Lệ và Bách Tế trên bán

Sự Trỗi Dậy Và Suy Tàn Của Các Cường Quốc (Quà tặng 2 Tranh Đặc Biệt)

Sự Trỗi Dậy Và Suy Tàn Của Các Cường Quốc: Biến Đổi Kinh Tế Và Xung Đột Quân Sự Từ Năm 1500 Đến Năm 2000 Sự trỗi dậy và suy tàn của các cường quốc

Lịch Sử Israel - Câu Chuyện Về Sự Hồi Sinh Một Dân Tộc - Daniel Gordis - Nguyễn Trung Kiên dịch - (bìa mềm áo ôm)

Lịch Sử Israel - Câu Chuyện Về Sự Hồi Sinh Một Dân Tộc - Daniel Gordis - Nguyễn Trung Kiên dịch - (bìa mềm) - Giá bìa: 349.000đ Trong các sắc dân trên thế giới,

SỨ ĐOÀN IWAKURA

Chuyến Tây du khảo cứu nhằm canh tân Nhật Bản thời Minh Trị --------- Cuộc cách mạng Minh Trị Duy Tân là bản hùng ca lịch sử của Nhật Bản được viết lên đầu tiên

Sách - Những con đường tơ lụa và những trang sử phi thường tạo nên thế giới

- Công ty phát hành: Omega Plus - Tác giả: Peter Frankopan - ISBN: 978-604-345-884-8 - Giá bìa: 289.000 - Số trang: 128 - Nhà xuất bản Thế giới - Kích thước (cm) : 24x30

Sự Va Chạm Giữa Các Nền Văn Minh Và Sự Tái Lập Trật Tự Thế Giới - Bìa Cứng (Tái Bản 2023)

Sự Va Chạm Giữa Các Nền Văn Minh Và Sự Tái Lập Trật Tự Thế Giới - Bìa Cứng Năm 1993, Samuel P. Hungtington, khi đó là Viện trưởng Viện nghiên cứu chiến lược thuộc

Trang đầu 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 Trang cuối