✨Bốn mùa, trời và đất

Sơ lược về tác phẩm Bốn mùa (1938), Trời và Đất (1942), mượn ẩn dụ từ sự trải nghiệm cuộc sống, qua những quy luật linh thiêng mà hiển nhiên: đất- trời, cao- thấp, sự tuần hoàn luân chuyển của vạn vật qua nóng- lạnh, héo- tươi, sinh- diệt… để làm phát lộ những ẩn khuất trong mối tương quan giữa con người, giữa lý tưởng và bản năng, giữa những cách thức khác nhau để trở nên “vĩnh cửu” về mặt tinh thần, viết… Márai đã phát hiện khía cạnh nhân tính trong những ý niệm tưởng chừng vô luân, những giá trị cao cả trong điều vụn vặt. Một hình dung về F. R. Chateaubriand khi không mang “vòng hào quang” người đời gán ghép, nhanh nhảu rẽ vào nhà thổ. Một Goethe “cháu ông thợ may” chưa bao giờ thành đạt, ở Weirma. Lòng nhân từ trái khoáy khi mua được phẩm hạnh con người trong nhà chứa…

Bằng ngôn từ tinh tế nhưng sắc bén, khả năng theo đuổi những liên tưởng vừa trữ tình đáng kinh ngạc, Márai đồng thời tạo ra một thế giới ứ đầy chất thơ, với vẻ đẹp tráng lệ và não nùng của cuộc sống đang vận động đến sự lụi tàn sầu thảm tất yếu, nhưng kiêu hãnh với những giá trị tinh thần bền vững.